Ekonomi 29 Aralık 2010

Trakya Bölgesi’ndeki  

Kobi Teşvik Belgeli 

Yatırımların Kalkınmadaki Önemi

Selçuk Duranlar

T.Ü. Edirne SBMYO

Bölgelerarası gelişmişlik farklarını azaltmaya yönelik temelde dört araçtan söz edilebilir. Bunlar; ekonomik faaliyetlerin her şeyden önce bir takım teşvik tedbirleriyle belirli yörelere yönelmesini sağlamak, bölgesel kalkınma için gerekli devlet yatırımlarının gerçekleştirilmesi, yönetimsel örgütün bölgesel kalkınma sorunlarına adaptasyonunun sağlanması, metropoliten bölgelerin gelişmesinin sınırlandırılmasıdır.

Ülkemizdeki KOBİ’lerin gelişmiş ülkelerdeki KOBİ’ler karşısında rekabet gücünü azaltan en önemli sorun fon kaynaklarının yetersizliği ve kaynakların yüksek maliyetidir.  Sınırlı finansman imkanları ve yüksek kaynak maliyeti ile karşı karşıya kalan küçük ve orta ölçekli işletmeler faaliyetlerini sürdürebilmek için iş hacimlerini genişletmek ve mevcut sermayelerini korumak zorunda kalmaktadırlar. Faaliyetlerine devam etmek zorunda olan küçük ve orta ölçekli işletmeler artan düzeyde işletme sermayesi ihtiyacına gerek duymakta ve bu ihtiyaçlarını gidermek amacıyla öz kaynaklara ve yabancı kaynaklara başvurmaktadır; ancak KOBİ’ler çoğunlukla yetersiz öz kaynakla faaliyetlerine devam etmek zorunda kalmakta ve yabancı kaynak sağlamada da çeşitli sorunlarla karşılaşmaktadırlar. KOBİ’lerin karlılık oranları oldukça düşük olduğundan oto finansman yoluyla öz kaynak yaratmaları oldukça güç olmaktadır.

Tablo.1 Verilen KOBİ Yatırım Teşvik Belgelerinin Trakya Bölgesindeki Dağılımı

Trakya İlleri	2007
	Belge Sayısı	TL	(000)$	İstihdam
		Sabit Yatırım	İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı
Edirne	8	7.690.022	1.584	161
Kırklareli	3	3.528.870	1.352	58
Tekirdağ	9	1.278.5506	4.869	162
Toplam	20	24.004.398	7.805	381
Trakya İlleri	2008
	Belge Sayısı	TL	(000)$	İstihdam
		Sabit Yatırım	İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı
Edirne	4	2.967.139	964	33
Kırklareli	1	863.000	0	10
Tekirdağ	13	11.703.243	6.111	113
Toplam	18	15.533.382	7.075	156
Trakya İlleri	2009
	Belge Sayısı	TL	(000)$	İstihdam
		Sabit Yatırım	İthal Edilecek Makine ve Teçhizat Tutarı
Edirne	0	0	0	0
Kırklareli	2	1.730.782	0
Tekirdağ	2	1.808.719	307	25
Toplam	4	3.539.501	307	25

                             Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Trakya Bölgesi’nin KOBİ yatırım teşvik belgelerindeki talebin Türkiye geneline göre oldukça düşük kaldığı görülmektedir. İstihdama katkısı 2008 yılında 2007 yılına göre yarısı kadar azaldığı, halbuki Türkiye genelinin ise istihdamının arttığı bir dönemdir. 2009 yılının Ocak-Nisan döneminde ise Edirne’den talep gelmezken, Kırklareli ve Tekirdağ illerinden oldukça düşük talep gelmiştir. Son üç yıldaki belge sayısı 50’yi geçmemektedir.

Edirne’de 2007 yılındaki teşvik belgeleri içinde İmalat ve Hizmetler sektöründe alınırken( gıda ve içki, dokuma ve giyim, turizm alt sektörleri), Kırklareli’nde sadece imalat sektöründe alınmıştır. Tekirdağ’da ise imalat sektörü daha ağırlıklı (dokuma ve giyim, lastik-plastik, demir dışı metaller, madeni eşya,) iken, hizmetler sektöründen (Turizm alt sektörü)  bir adet yatırım teşvik belgesi alınmıştır.

Trakya Bölgesi 2008 yılında imalat sektörü belge ağırlıklıdır. Edirne’de sadece imalat sektörü iken Kırklareli’nde talep azalarak imalat sektöründen gelmiştir. Tekirdağ’daki organize sanayi bölgeleri ve serbest bölgelerinin önemli potansiyel merkezleri olması ve bunlarında önemli bölümünün imalat sektöründe yer alması nedeniyle yetki belgesi daha çok bu sektör tarafından talep edilmiştir.

Bölgede 2009 yılı Ocak- Nisan ayı verilerine göre KOBİ yatırım teşvik belgesine olan talep il bazında bakıldığında Edirne’den talep gelmezken, Kırklareli’nden imalat ( gıda ve içki) ve Hizmetler (diğer) sektöründe belge alınmış, Tekirdağ’da ise şaşırtıcı biçimde (potansiyeli olmasına rağmen) diğer iller gibi düşük talep olduğu örülmüştür. Ayrıca şaşırtıcı bir diğer durumda şimdiye kadar son iki yılda

Tarım sektöründen talep gelmez iken ilk kez bitkisel üretim alt sektöründen talep gelmiştir.

İşletmelerin gerekli belgeleri hazırlamaktaki bilgisizlikleri ve uzman kişilerle çalışmaktan kaçınmaları sorunların başında gelmektedir. Bankalarda bu konularda uzman eleman bulunmayışı ve merkezi idarelerin birimlerle anlaşamamaları işlemlerin gecikmesine neden olmaktadır. Teşvik Uygulama Genel Müdürlüğü işlemlerin en uygun zamanda tamamlamaktadır.

Günümüzde tüm ülkeler, güçlü olabilmek, rekabeti sağlayabilmek için özel sektör yatırımlarını arttırma yolunda gayret gösterirken devletin bütçesinden kaynak aktarmaktadırlar. Bizde ise AB, IMF ve Dünya Bankası sayesinde Türkiye’de teşvikler sınırlandırılmıştır. Belki de aramızda ki en önemli farkta budur.