22 Şubat 2011 Londra Konferansı

Türkiye Cumhuriyetinin Kuruluşuna Doğru

Londra Konferansı

TBMM, Sevr Antlaşması’nı kabul etmemiş, İhtilaf Devletleri’ni yurttan çıkarmak için harekete geçmişti. TBMM, Milli Mücadele sırasında Güneyde Fransızlara karşı başarılı olmuş, Türk Sovyet görüşmelerini başlatmış, Yunan ilerleyişini durdurmuştu. 1. İnönü zafere de kazanılınca İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşması’nda bazı değişiklikler yapmak üzere Yunanistan ve Türkiye’nin de katıldığı bir konferansın 21 Şubat 1921’de Londra’da yapılmasına karar verdiler.

Fakat TBMM’ni tanımadıkları için, konferansa yalnızca Osmanlı Hükümeti davet ettiler. Mustafa Kemal’in de konferansa delege olarak katılabileceğini Osmanlı Hükümeti’ne bildirdiler. Osmanlı Hükümeti de itilaf devletlerinin bu önerisini TBMM Başkanı Mustafa Kemal Paşa’ya iletti. Ancak TBMM bu teklifi kabul etmedi ve çağırılmadığı bir konferansa, katılamayacağını bildirdi. Bunun üzerine Ankara konferansa çağırıldı. 21 Şubat’ta Londra’da başlayan konferansa, Türk delegeleri ancak 27 Şubat’ta katıldılar. İhtilaf Devletleri Sevr Antlaşması’nda küçük değişiklikler yapmak istediler. Türk delegeler buna şiddetle karşı çıktılar.

Sadrazam Tevfik Paşa, söz sırası kendisine gelince, “Ben sözü Türk Büyük Millet Meclisi Baş delegesine bırakıyorum” diyerek konuşma yetkisini Bekir Sami Bey’e (Kunduh) bıraktı. Bunun üzerine, İhtilaf devletleri her türlü görüşmeyi TBMM heyetine yaptı. TBMM delegeleri, Misak-ı Milli’ye dayanarak Sevr Antlaşması’nı hiçbir şekilde kabul etmediklerini dile getirdiler. Şiddetli tartışmalardan sonra konferans sonuç alınamadan dağıldı.

Kaynaklar

           -  E. Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Berkalp Kitapevi.

                -  Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1965, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.

                -  Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, İş Bankası Yayınları.

                -  Mazhar Müfit Kansu, Atatürk’le Beraber, Türk Tarih Kurumu.

                -  S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.

               -  Salih Bozok, Hep Atatürk ile Beraber, Cumhuriyet Yayınevi.

               - Afet İnan, Atatürk hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Yayınları.