10 Eylül 2011 Sakarya Meydan Savaşı

Sakarya Meydan Savaşı

23 Ağustos – 12 Eylül 1921 tarihleri arasında yapılan ve Türkiye için bir ölüm kalım mücadelesi olan Sakarya Meydan Savaşı, Kurtuluş Savaşı’nın kaderini de tayin ediyordu.

“Savunma hattı yoktur, savunma sathı vardı. O satıh, bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla ıslanmadıkça terk olunamaz…” Yunan ordusunun saldırılarını durdurmanın formülünü böyle ifade eden Mustafa Kemal’dir.

Yunan İşgal ordusunun başlıca hedefi, Kurtuluş Savaşı’nın direniş merkezi haline gelen Ankara’yı ele geçirmekti. Savaş tarihine “en uzun süreli meydan savaşı” olarak anılan Sakarya Savaşı, Başkomutanlığını fiili olarak Mustafa Kemal’in üstlenmesi, Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü gibi kurmay Başkanı Fevzi Çakmak ve Batı Cephesi Komutanı İsmet İnönü gibi kurmayların cephede yer almaları ve yaşanan büyük subay kaybı nedeniyle Kurtuluş Savaşı tarihine de “Subay Savaşı” diye geçti. Sakarya Meydan Savaşı, 21 gün 21 gece çarpışmanın sonrasında, 12 Eylül günü Yunanlılar’ın Sakarya Nehri’nin doğusunu tamamen terk etmesiyle son bulmuştu.

Türk ordusu, çarpışmalarda 26 bin kayıp verdi. Birlik mevcutlarına göre er kaybı % 35-40, subay kaybı oranı % 70-80 arasındaydı. Yunan ordusunun kaybı ise 16000 ölü olmak üzere 46000.

Sakarya Savaşı, Türk ordusunun son savunma savaşıydı. 10 Eylül 1921’den itibaren, saldırı inisiyatifi Türk ordusuna geçmiş, işgalcileri moral yıkıntıya uğratmış, zafere olan inancı kesinleştirmiş, TBMM hükümetine ise siyasi başarı kapılarını aralamışdı.

Zaferin ardından, Sovyetler Birliği ile Kars, Fransızlar’la Ankara Antlaşmaları imzalandı. TBMM Anadolu’da egemenlik sağladı. Mustafa Kemal’e mareşallik rütbesi ve Gazi unvanı 19 Eylül 1921 tarihinde verildi.

Kaynaklar

• E. Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Berkalp Kitapevi.
• Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, İş Bankası Yayınları.
• S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
• Afet İnan, Atatürk hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Yayınları.