5 Ağustos 2011 Mustafa Kemal'in Başkomutanlığının Kabulü

Mustafa Kemal’in 

Başkomutanlığının Kabulü

Kütahya-Eskişehir çarpışmaları sürerken, Türk ordusuna göre silah ve sayı bakımından çok üstün durumda olan Yunan ordusu, dört koldan saldırıya geçmiş ve Eskişehir yönünde ilerlemeye başlamıştı.

Bu tehlikeli çekilme kararı, TBMM’de sert eleştirilerle karşılaştı. Daha sonra Nutuk’ta anlatacağı gibi, bunun bir taktik vere olduğunun, Türk ordusunun kuvvet toplamak için zaman kazanmasının amaçlandığının bilincindeki Mustafa Kemal, geri çekilme emrini verirken, bu muhalefeti hesaplamış ve dikkate almamaya karar vermişti.

Meclis’te büyük bir çoğunluk, onun neden ordunun başına geçmediği üzerinde duruyor ve bir an önce bu görevi üstlenmesini istiyordu. Bunlar arasında, ordunun dağıldığını ve Mustafa Kemal’in de bu durumu düzeltemeyeceği düşünerek, yerine Enver Paşa’yı geçirmenin hesaplarını yapanlar da vardı. Özellikle 4 Ağustos 1921 tarihli gizli oturum, bu tartışmalarla geçti.

Bu sırada Mustafa Kemal kürsüye gelerek, konuşmasını yaptı:

“Meclis yüce üyelerinin, umumi surette belirtilen arzı ve istekleri üzerine, başkomutanlığı kabul ediyorum. Bu vazifeyi şahsen üzerine almaktan doğacak faydayı süratle elde edebilmek için ve ordunun maddi ve manevi kuvvetini azami süratle çoğaltmak, tamamlamak ve sevk-i idaresini bir kat daha pekiştirmek için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin haiz olduğu yetkiyi, fiilen kullanmak şartıyla üzerine alıyorum.”

Kaynaklar

• N. Ahmet Banoğlu, Atatürk’ün İstanbul’daki Hayatı, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
• S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
• Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, İş Bankası Yayınları.
• Mükerrem K. Su-Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Türkiye Cumhuriyet İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.