TBMM'nin 23 Nisan 1920'de Açılışı

23 Nisan 1920’de TBMM’nin Açılışı

“23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı”

  23 Nisan 1920′de TBMM’nin açılışı ile Milli Egemenliğe dayalı yeni bir devlet kurulmuştu. Ancak Kurtuluş Savaşı devam ederken, milli birlik ve beraberliğin bozulmaması için rejimin adı konulmamıştı.

Saltanatın kaldırılmasının ve Lozan Antlaşması’nın ardından TBMM’de en çok tartışılan konulardan biri, yeni devletin niteliği sorunuydu. Hükümetinin dayandığı prensipler demokratikti ama bir taraftan da adı “Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti” idi.

Çocuk Bayramı adı

23 Nisan’ın Çocuk Bayramı oluşu yine TBMM’nin açılışıyla ilişkili olmasına rağmen, tamamen ayrı bir bayram olarak gelişmiş ve 1981 yılına kadar da öyle devam etmiştir. Bu Bayram 23 Nisan 1927′de Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin (günümüz Çocuk Esirgeme Kurumu’nun) o günü “Çocuk Bayramı” olarak duyurmasıyla başlamış kabul edilir. Aslında Himaye-i Etfal Cemiyeti’nin 23 Nisan’la ilgili çalışmaları daha önceki yıllarda vardır ve hatta çocuklardan da söz edilmiştir. Kurum, 23 Nisan 1923′te millî bayram için pullar bastırmış ve satmıştır. 23 Nisan 1924′te Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde “Bu gün Yavruların Rozet Bayramıdır” ibaresi yer almış, 23 Nisan 1926′da da yine aynı gazetede “23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür” başlıklı bir yazı kaleme alınmış ve bu yazıda cemiyetin bu günü çocuk günü yapmaya çalışarak doğru yolda olduğu ve para kazanan herkesin bu gün cemiyete çocuklar için bağışta bulunması gerektiği vurgulanmıştır. Nihayet 23 Nisan 1927′de Himaye-i Etfal Cemiyeti o günü Çocuk Bayramı olarak şöyle duyurmuştur:

“Millet Meclisimizle millî devletimizin Ankara’da ilk teşkile günü olan Millî bayram Cemiyetimizce çocuk günü olarak tesbii edilmiştir. Bize yeni bir vatan veyeni bir tarih yaratıp bırakan mübarek şehitlerle fedakâr gazilerin yavruları fakir ve ıstırabın evladları ve nihayet alelıtlak bütün muhtac-ı himaye-i vatan çocukları namına milletin şevkatli ve alicenab hissiyatına müracaat ediyoruz. Kadın, erkek, genç, ihtiyar hatta vakti ve hali müsait çocuklardan mini mini vatandaşlar için yardım bekliyoruz. Her sayfası başka bir şan ve muvaffakiyetle temevvüç eden milletimizin, yarın azami derecede muavenet göstermekle beraber, çocuk gününün layıkı veçhiyle neşeli ve parlak geçirilmesi için aynı derecede alaka ve müzaheret göstereceğinden emin olan Himaye-i Etfal Cemiyeti, şimdiden arz-ı şükran eder.”

Bu tarihten itibaren bu üç kavram, aynı gün üzerinde birleşecek ve çocuk bayramı olma konusunda bir kanunla belirlenmişlik olmaksızın kutlanmaya başlanacaktır. Cemiyeti buna iten neden ise cemiyetin yetim çocukları için gelir kaydetme anlayışıdır. Böylece çocuk bayramı ortaya çıkmıştır. Çocuk bayramı adı daha resmiyet kazanmamış olsa da, bundan sonra 23 Nisan “Millî Hâkimiyet Bayramı”nın yanı sıra “Çocuk Bayramı” olarak da kutlanacaktı.

 1927′de ilk kez kez kutlanan çocuk bayramı, başta kaynak oluşturma olmak üzere, çocuklara neşeli bir gün geçirtmeyi hedeflerinde bulunduruyordu. 23 Nisan 1927′deki ilk bayram Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurucusu ve dönemin cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa himayesinde gerçekleştirilmiş, etkinlikler için Atatürk arabalarından birini çocuklara tahsis etmiş ve Cumhurbaşkanlığı Bandosu’nun konser vermesini sağlamıştır. O yıl cemiyetin Ankaradaki binalarından birine Çocuk Sarayı adı verilmiş ve burada düzenlenen çocuk balosuna İsmet (İnönü) Bey’in çocukları da katılmıştır.

1929′da çocuklara ilgi daha da artmış ve o yıl ve daha sonraki yıllarda 23-30 Nisan haftası “çocuk haftası” olarak kutlanmıştır. Daha sonraları, 70′li yıllara kadar ulusal boyutta ünlenerek ve katılımı artırarak ilerleyen 23 Nisan Çocuk Bayramı kutlamalarına 1975′te Türkiye Radyo Televizyon Kurumu da katılmış ve bir hafta çocuk programları yayımlamıştır. 1978′de Meclis Başkanlığı’nın izniyle meclisteki törenlere çocukların da katılması sağlandı. 1979′da bu uygulama Ankara ilkokullarından gelen çocuklarla düzenli olarak başlatıldı, 1980′de de bütün illerden gelen çocuklarla “Çocuk Parlamentosu” oluşturuldu. 1979 yılının UNESCO tarafından Dünya Çocuk Yılı olarak duyurulması üzerine, TRT tarafından dünyanın bütün çocuklarını kucaklamayı amaçlayan bir proje hazırlandı ve 1979 yılından itibaren TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği adıyla uygulamaya kondu.

Bayramın en son şeklini alışı ise 1981′de gerçekleşmiştir. Darbe döneminde Milli Güvenlik Konseyi bayramlar ve tatillerle ilgili kanunda yaptığı değişiklikle o güne kadar kanunen adı konmamış bir şekilde kutlanan bayrama “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” adını vermiştir.

Kazandırdıkları

·           Cumhuriyetin ilanı, Türk kurtuluş mücadelesinin askeri ve siyasi alanda zafere ulaşmasının bir sonucudur.

·           Osmanlı Monarşik yönetiminin Milli Mücadeleye karşı takındığı olumsuz tavır, batıdaki siyasi gelişmelere paralel olarak çizilmiştir. Fakat bu gelişmelerin sonucunda beklenilenin aksine bir Türk devleti yok olmamış rejim değiştirerek çağdaş bir devlet olarak varlığını sürdürmüştür.

·           Mustafa Kemal Atatürk’ün ilk Cumhurbaşkanı olarak seçilmesiyle, saltanatın kaldırılmasından sonra ortaya çıkan devlet başkanlığı sorunu da çözümlenmiştir. Cumhuriyetin ilanı, Türk Ulusu’nun çağdaş uygarlık seviyesine çıkaran inkılâplar için elverişli bir ortam hazırlamıştır.

·         Devletin yönetim şekli belirlenmiştir.

·         Mecliste hükümeti sistemi’nden kabine sistemi’ne geçilmiştir. Böylece Hükûmet bunalımı sorunu çözümlenmiştir.

·           Demokratik bir anayasayla halk egemenliği üzerinde yükselen, yeni bir yönetim biçimi olarak Cumhuriyet yönetimine geçildi

·           Saltanat ve Hilafet kaldırıldı

·           Kapitülasyonlara son verildi

·           Din ve devlet işleri birbirinden ayrıldı, laiklik ilkesi yerleştirildi

·           Köylüye toprak, makina, tohumluk vb. dağıtıldı, tarım okulları, tohum ıslah istasyonları, örnek devlet tarım çiftlikleri kuruldu, Yüksek Ziraat Enstitüsü açıldı, Ziraat Bankası aracılığıyla köylüye kredi olanakları arttırıldı

·           Anadolu’nun içlerini denizlere bağlayan yeni demiryolları yapıldı, yabancıların elindeki demiryolları bedelleri ödenerek kamulaştırıldı

·           Duyun-u Umumiye’nin elindeki petrol, tuz, şeker, kibrit, tütün tekelleri devlet tekeli haline getirildi

·           Üretim ve tüketim kooperatifleri kuruldu, kooperatifçilik teşvik edildi

·           Dış ticaret devletleştirildi

·           Ülkenin sanayileşmesi için KİT’ler kuruldu (Sümerbank, Etibank, TKİ, M.T.A. vb.)

·           Özel sektör teşvik edildi

·           Özellikle liman şehirlerindeki, azınlıklardan oluşan tüccarlara ağır vergiler getirildi

·           5 yıllık kalkınma planları yapıldı ve uygulandı

·           Şeriat vergisi ÖŞÜR kaldırıldı

·           Tekke ve tarikatlar kapatıldı

·           Eğitim birliği temelinde eğitim parasız hale getirildi ve yaygınlaştınldı

·           Halkın kültürel gelişimi ve örgütlenmesi için halk evleri kuruldu

·           Köy aydınlanması ve toprak sorununu çözme amacıyla köy enstitüleri planlandı, ön uygulamaları yapıldı

·           Millet mektepleri açıldı, okuma-yazma seferberliği ülkenin her yanına yayıldı

·           Fikir ve sanat eserlerini koruma yasası çıkarılarak, tarihsel ve kültürel değerler koruma altına alındı

·           Medeni Kanun kabul edilerek vatandaşlık hakları yerleştirildi

·           Yeni ticaret yasası çıkarıldı, çağdaş ticari kurumlar kuruldu

·           Soyadı Yasası çıkarıldı

·           Ulusal bankacılık geliştirildi, İş Bankası, Emlak Bankası kuruldu

·           Türk Tarih ve Türk Dil kurumları kurularak, ulusal tarihe ve Türkçeye sahip çıkıldı

·           Uluslararası takvim ve saat kabul edildi

·           Kabotaj hakkı ulusallaştırıldı, yerli üretim gümrük korumasına alındı

·           Arapça yazıdan vazgeçildi, latin alfabesi getirildi

·           Toprak yasası çıkarılarak, aşiretlerin bir kısım arazileri kamulaştırıldı ve yoksul köylülere dağıtıldı

·           Kılık kıyafet yasasıyla peçe, çarşaf, sarık, fes vb. kaldırıldı

·           Ağırlık ve mesafe ölçüleri uluslararası standartlara getirildi, okka, dirhem,arşın vb. yerine kg., gr. metre vb. kabul edildi

·           Enerji santralları, barajlar, şeker, çimento ve tekstil fabrikaları kuruldu

·           Hafta tatili Cuma’dan Pazar’a alındı

·           Ordu modernleştirildi

·           Kadın hakları geliştirildi, seçme seçilme ve çalışma hakları getirildi

·           Kültürel gelişme devlet desteğine alındı, Devlet Tiyatro, Bale ve Operası kuruldu

·           Yeni üniversiteler açıldı

·           Büyük adli reformlar yapıldı, seri mahkemeler kapatıldı, çağdaş hukuk kurumları getirildi, mecelle kaldırıdı

·           Defin ve mezarlık işleyişi yeni ve çağdaş kurallara bağlandı

·           Madenler devletleştirildi

·           Ormanlar ve göller kamulaştırıldı ve korumaya alındı

·           Gerici ve ayrılıkçı isyanlar bastırıldı

·           Barışçı dış politika egemen kılındı, özellikle komşu ülkelerle dostça ilişkiler geliştirildi

·           Duyun-u Umumiye borçları düzenli olarak ödendi

·           Karşıhksız para basılmadan, denk bütçe her yıl gerçekleştirildi

·           Halk sağlığı ve kitle sporu geliştirildi, hastaneler, hemşire okulları ve spor tesisleri yapıldı

·           Türk tarihinin ilk nüfus sayımı yapıldı

·           Toprak envanteri çıkarıldı, kadastro örgütü kuruldu

·           Sivil havacılık geliştirildi, uçak sanayi yatırımlarına özel önem verildi

·           İletişim yatırımları yapıldı, Radyo, Telgraf ve Telefon işletmeleri kuruldu, devlet posta örgütü yeniden yapılandırıldı.

http://turkbilimi.com/