22 Ağustos 2011 Neden Boru Hattı Taşımacılığı?

Neden Boru Hattı Taşımacılığı?

Öğ. Gör. Selçuk Duranlar

Trakya Üniversitesi

Başlangıçta elde edilen petrol kara, demir ve deniz yoluyla fıçılar ve benzeri kaplar içinde taşınabilecek denli küçük miktardaydı. Bu fıçılar hem yüklemede kolaylık sağlıyor hem de biriktirme ve saklama amacıyla bizzat depo olarak kullanılıyordu. Fakat yeni bulunan petrol yataklarında çok büyük miktardaki kaynaklara (rezervlere) rastlanmıştı. Bu ise, petrolün, bulunduğu ülkelerde işleme ve tüketmeyi olanaklı kılacak sanayileşme gerçekleşmediği için, bu olanakları yaratmış olan sanayileşmiş ülkelere taşınmasını gerektiriyordu. Bir de buna, dünya enerji ve ham madde gereksiniminin hızla artışı eklendi.

Boru hattına gereksinim, öncelikle sanayide kullanılan enerjinin hızlı, kolay ve ucuz biçimde sağlanması gereksinimine; daha sonra da yığınları buluşturmuş olan büyük kentlerdeki konutları ısıtmak için yakıt sağlanması gereksinimine denk düşer. Sanayileşmede ileri ülkelerin böyle sağlanmış enerjiye gereksinimi çok daha fazla görünür. Hele, boru hattıyla taşınan maddeler yani petrol ve doğal gaz rezervi bulunmayan ya da yeterince bulunmayan ülkeler için belki daha fazla ihtiyaç vardır. Oysa, petrol ve doğal gaz rezervi bulunmasına karşın henüz bunları işleyemeyen, sanayileşmemiş ya da sanayileşme yolundaki pek çok ülkede de bu gereksinim vardır. Bu gelişmeler çok uzun mesafelerde, günümüzde de hemen hemen bütün büyük boru hatlarında olduğu gibi, milletlerarası ve hatta kıtalararası taşımayı zorunlu duruma getirmişti. Bu amaçla yapılan tanker gemileri, su yollarındaki taşıma sorununu önemli derecede azaltmıştı. Buna karşılık: karayollarındaki taşımacılık yine de yetersiz araçlarla sürdürülmektedir. Bu yetersizliği aşmak için boru hatları kurulmuştur.

Dünyanın ilk boru hattı, petrolcülükte de ilk olan ABD'de 1865 yılında Pennsylvania'da yapılmıştır. Bu küçük boru hatlı Pithole City ile Miller's Farm arasındaki 5 km'lik mesafeyi katediyor ve çapı 2 inç (yaklaşık 5 cm) olan borulardan oluşuyordu. 1953 yılında Fransa, Le Havre-Paris arasında 25 cm. çapında borulardan oluşmuş Avrupa'nın ilk boru hattını işletmeye açmıştır.

Boru hattı, borulardan oluşan taşıma kabı ve yolunda, iki ya da daha fazla nokta (istasyon) arasında petrolü iletmeye yarayan taşıma araçları olarak tanımlanmaktadır.

Boru hattı, taşıma araçlarından çok daha yüksek hacimli taşıma kapasitesine sahiptir. ABD'deki "Little Big Inch" adlı Texas-Newyork arasında taşıma yapan 50 cm çapındaki boru hattı yılda yaklaşık 11 milyon ton işlenmiş petrol taşımaktadır. Bu miktar, karadan 36 saatlik bir mesafeye taşıma yapan, 20 tonluk, saatle 100 km hızla giden bir tankere (hiç durmadan seyreden ve bir turu 72 saat olsun) uygulanırsa, petrol 1.237.500 günde ya da yaklaşık 3990 yılda taşınır. Daha gerçekçi bir varsayımla yaklaşık 2260 tanker, aynı sistemle, ancak bir yılda bu miktar petrolü taşıyabilecektir.

Bu kadar aracın yollara çıktığını, çevreye verdiği zararı düşünün.