23 Ağustos 2011 Şapka Devrimi'ne Doğru

Şapka Devrimi’ne Doğru

“Şapkayı orda giyeceğim” diyen Atatürk, dediğini yapacak, 23 Ağustos 1925’te geldiği Kastamonu’nun İnebolu ilçesindeki 27 Ağustos 1925 söylevinde, Şapka Devrimi’ni açıkça ilan edecekti.

Mustafa Kemal, daha Erzurum ve Sivas Kongreleri arasında, 1919 yılının Temmuz ayında, yapacağı devrimin sonraki adımlarını planlarken, sıradaki işleri not ettirdiği Mazhar Müfit’e “Yazı” demişti. “Fes kalkacak, uygar milletler gibi şapka giyilecek” daha önceki, hükümet biçiminin Cumhuriyet olacağı, padişah ve hanedanın sürüleceği, tesettürün kalkacağı maddelerini yazmış olan Mazhar Müfit, bu noktada itiraz etmişti: “Darılmayın ama Paşam, sizin de hayalperest yanınız var.”

23 Ağustos – 1 Eylül 1925 arasında kalmak üzere Kastamonu’ya giderken, Mustafa Kemal’in elinde Panama tipi şapkayı görenler, bir hayalin gerçekleştiğine tanıklık edeceklerini anlamışlardı. Kastamonu’da şehir esnafından bir terzi ile başındaki fesi işaret ederek başlattığı sohbetin devamı, ilk resmi açıklama sayılabilirdi: “Millet açık olarak bilmelidir: Medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona kayıtsız kalanı yakar, mahveder.”

Mustafa Kemal, 27 Ağustos 1925’te İnebolu’ya geçti ve Türk Ocağı’nda ulusal giyimin iyileştirilmesi için bütün yurdu kapsayan bir hitapla, daha açık, daha kesin sözlerini söyledi:

“Ayakta iskarpin veya potin, üstünde pantolon, yelek, gömlek, kravat, ceket ve doğal olarak bunların tamamlayıcısı olmak üzere başta ‘siperi şemali serpuş’, bunu açık söylemek isterim, bu başlığın ismine ‘şapka’ denir.”

Kaynaklar

• Mükerrem K. Su-Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Türkiye Cumhuriyet İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, AKDTYK.
• S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
• N. Ahmet Banoğlu, Atatürk’ün İstanbul’daki Hayatı, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.