11 Kasım 2011 Bugün Palindrom Günü

Bu Günün 

Önemini Biliyormusunuz?

Bugün 12 Haneli Palindrom Günü.

11 Kasım 2011 ve özellikle de saatler 11’i 11 geçeyi gösterdiğinde buna bir de 11’inci saniyeyi eklerseniz, ortaya şöyle bir tarih ve saat çıkıyor: 11.11.11.11.11.11.11. tekrar eden 1’lerden oluşan 12 haneli palindrom, takvim gereği, her yüzyılda bir kere denk gelebiliyor. Başka bir deyişle, ortalama ömür uzunluğu düşünülürse, bir insanın böyle bir palindromu hayatı boyunca iki kez yaşaması, en azından bugünkü teknolojik imkânlarla, mucize sayılıyor. Geçtiğimiz yüzyılda, yani 1911’de 1-1-1-1-1-1 palindromu cumartesi gününe denk gelmişti. Palindrom konusunda çalışmalar yapan Portland Üniversitesi’nden Prof. Aziz İnan’a göre bu yıl Cuma gününe denk gelen bu efsanevi palindrom, artık yıl olmadığı için bir sonri yüzyılda, yani 2111 tarihinde Çarşamba günü idrak edilecek.

Palindrom Nedir?

Palindrom; baştan ve sondan okunduğunda değeri değişmeyen sayılardır. Bunların yazılı biçimlerine ise; "Dönüşük Sözcükler" denir.

Palindrom, tersten okunuşu da aynı olan cümle, kelime ve sayılara denilmektedir.

Biraz Daha İnceleyelim

Dönüşüklük aslında bir tür görsel bakışıklık (simetri) anlamına geliyor. Sözlü dilde dönüşüklüğü sezmek kolay değil. Japon yazısında olduğu gibi, heceleri imlerle anlatan, ya da Arap yazısında olduğu gibi, aynı harfi sözcüğün başında, ortasında ve sonunda başka başka imlerle gösteren, sesli harf gibi kimi harfleri kullanmayan dillerde dönüşüklüğü keşfetmek daha zor, belki de olanaksız. Latin abecesini kullanan dillerde ise bu özelliği görmek görece daha kolay, onun için de taa Romalılar'dan beri bu diller dönüşük sözcükleri bulmuşlar, böylece tümceler kurmuşlar.

Bizim dilimizde bunların az bilinmesi biraz da abecemizin görece yeni olması, henüz yeterince bu açıdan araştırılmamış olmasından kaynaklanıyor, yoksulluğundan değil. Madem böyle bir özelliği var, biz de pek ala bu tür sözcükleri keşfedebiliriz, hatta böylece tümceler kurabiliriz.

Abecemizdeki kimi harfler başaşağı çevrildikleri zaman da okunabiliyorlar. Örneğin "I" harfi öyle. Bir aynaya tutulduklarında, cam gibi saydam bir yüzeye yazıldıklarında da okunabilenlerin olduğunu siz de gözlemişsinizdir. Kimi zaman bunlarla anlamlı sözcükler kurmak olası. Bu da başka bir bakışıklık türü. Üçüncü tekil kişiyi belirten "O" sözcüğü her türlü bakışıklığa sahip bir sözcük.

Polindom Örnekleri

Birkaç tane palindromik sayı örneği

323

9889

6336

54245

623326

7895987

42699624

98765432100123456789

98778855231222213255887789

Palindromik kelimeler

Aba

Acıca

Ada

Ana

Ara

Ata

Palindromik Cümleler

Anastas mum satsana

İlaç iç ali

Ey edip adanada pide ye

Ey nihat adanada tahin ye

Ara piller eder elli para

Para hazır ama rıza harap

En iyi meşe beşe mi yine

Ayla'da mı madalya?

Al kazık çak karaya kayarak kaç kızakla

Mağara daha dar ağam

Firar eder arif

Aç raporunu koy, okunur o parça

Palindromik Şiir

Sanma şahım / herkesi sen / sadıkane / yar olur

Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyar olur

Sadıkane / belki ol / âlemde bir / serdar olur

Yar olur / ağyar olur / serdar olur / didar olur

Yavuz Sultan Selim

Yukarıda yazılan şiir sözcük öbeği palindromu yapısına uymaktadır. Bu şiirde ayrılmış herbir bölüme sayı verelim. Bu durumda şiir

1 / 2 / 3 / 4

2 / 5 / 6 / 7

3 / 6 / 8 / 9

4 / 7 / 9 / 10 düzenine girer.

Dönüşük Sözcükler	Palindromlar
Anastas Mum Satsana	1*1 = 1
Ey Edip Adanada Pide Ye	11*11 = 121
Talat Attan Atla	111*111 = 12321
Kabak, Küçük	1111*1111 = 1234321
Efe, Anısına	11111*11111 = 123454321
Talat, Ad	111111*111111 = 12345654321
Ümmü, İki	1881

Kaynak

• http://matlab.s5.com/palindrom.htm
• http://tr.wikipedia.org/wiki/Palindrom
• 11 Kasım 2011 tarihli Hürriyet güncel sayfa 6