Genç Türkiye Cumhuriyetinde
Yeni Belediye Kanunu
Türk Kadınlarına
Seçme ve Seçilme Hakkının verilmesi
Osmanlı İmparatorluğu’nun bütün yetkileri merkezde (padişahta) toplayan monarşik yapısı ve iktidarın paylaşılmasının İmparatorluğun dağılmasına yol açabileceği kuşkusu, yerel yönetimlerin kurulmasını geciktirmişti. Ülkemizde, belediye taşra teşkilatlarının kuruluşuyla ilgili ilk düzenleme, 1864 tarihli Vilayet Nizamnamesi ile yapılmıştır. 1870 tarihli İdare-i Umumiye-i Vilayet Nizamnamesi ile de taşrada yerel yönetimlere az da olsa yetkiler verilmiştir.
Osmanlı döneminde belediye teşkilatının yetki ve sorumluluklarını belirleyen en önemli belge ise, 1877 tarihli Dersadet ve Vilayet Belediye Kanunu’dur. Bu yasa belediye yönetimlerini vilayet bünyesinden çıkarak ayrı bir tüzel kişilik olarak tanımlamıştır.
Cumhuriyet döneminde Belediyelere ilişkin bütünsel düzenleme 1580 sayılı ve 3 Nisan 1930 tarihli Belediye Kanunu ile getirilmiştir. 1930-1935 yılları arasında belediye kanunu ile birlikte uzun yıllar belediyeciliği şekillendiren başka önemli yasal düzenlemeler de yapılmıştır.
30 Nisan 1930’da kabul edilen yeni Belediyeler Kanunu Türk Kadınlarına Seçme ve Seçilme Hakkı da tanınmıştır. Kanun 23. Maddesi 18 yaşındaki kadınlara oy hakkı tanırken, 24 Madde seçilebilme hakkını getiriyordu. Milletvekillerine hükümetin sunduğu ilk tasarıda, bu haklardan söz edilmemekteydi. Bu haklar, tasarıya Mustafa Kemal’in isteği üzerine eklenmişti.
Kaynaklar
- Lord Kinnoss, Bir Milletin Yeniden Doğuşu, Altın Kitaplar.
- Afet İnan, Atatürk hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Yayınları.
- Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1965, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
- E. Behnan Şapolyo, Türk İnkılâbı Tarihi Notları, Harp Okulu Basımevi.
- Pars Tuğlacı, Çağdaş Türkiye I-II, Cem Yayınevi.
- Mükerrem K. Su-Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Türkiye Cumhuriyet İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder