Mevlid Kandiliniz Mübarek Olsun
Mevlid
Türkler, VII. Asırda karşılaştıkları İslâmiyete, yapılarına uygun olduğu halde Emevilerin ırkçı tutumları yüzünden soğuk kalmışlardır. VIII. asırda İslâm Orduları ve yönetiminde yer alınca, İslâmiyet hızla Türk illerinde yayılmaya başladı. Hoca Ahmet Yesevi’nin Hikmetler’inde karşılaştığımız peygamber sevgisi, çağıl çağıl Anadolu’ya aktı, Balkanlara taştı… XI. asırda İslâm Dünyası’na egemen olan Türkler; İslâmiyeti korudular, yaydılar ve geliştirdiler. Türk-İslâm Medeniyetine zarafet, akılcılık damgasını vurarak, geçmiş ile gelecek arasında bir sentez oluşturdular.
Mevlid/Mevlüd sevgili peygamberimiz Hz.Muhammed’in doğumunu anlatan manzum bir eserdir. Asıl adı “Vesilet-ün Necat” yani Kurtuluş Vesilesi’dir. Her dönemde ve her yerde yazılmış, ama hiçbiri Osmanlı Devleti’nin Ankara Savaşı’ndan sonra şehzade kavgaları, Şeyh Bedreddin İsyanı gibi olaylarla, dağılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu Fetret Devri’nde 1409’da Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid kadar tutulmamıştır.
XIV. asırda Erzurumlu Mustafa Darir’in, İbn-i İshak’ın “Siretü’n Nebi” adlı eserinden çevirdiği “Tercümet’üt Darir” adlı mevlidi’nin yanı sıra XV. asırda Fatih Dönemin’de yaşayan Ahmedi’nin yazdığı mevlid vardı. Yazıldığı dönemin koşullarının yanısıra, edebî yönden üstünlüğü ve içtenliğiyle, Süleyman Çelebi’nin “Vesilet-ün Necat” adlı mevlidi asırlardır dilden düşmedi.
İranlı bir vaizin peygamberler arasında bir fark görmediği ve Hz. Muhammed’in Hz.İsa’dan üstün olamayacağı görüşü karşısında, Süleyman Çelebi yüreğindeki Muhammed aşkını Mevlid’de dillendirdi.
Bugün bile saf haliyle anlaşılan Osmanlı Türkçesi ile yazılan Mevlid, Bahir denilen dokuz bölümden oluşur:
1. Münacaat / Yakarış,
2. Yazana Dua
3. Peygamber nurunun yaratılması,
4. Veladet / Doğum,
5. Risalet / Peygamberlik,
6. Peygamberin mucizeleri,
7. Miraç / Göklere çıkış,
8. Peygamberin ahlâkı,
9. Rıhlet / Vefat,
Mevlide sonradan ilâve edilmiş bölümlerden olan “Merhaba” ve “Dua” halkımızca benimsenmiştir.
Üslubu sadedir. Şair, süse, yapmacıklığa, mübalağaya düşmeden içtenlikle heyecan duygu ve düşüncelerini anlatmıştır. Mesnevî tarzı ve Aruz vezniyle yazılmış, mısraların mükemmel, kâfiyelerin uyumuna önem verilmiştir. Üslubu sadedir. Süse, yapmacıklığa, mübalağaya düşmeden samimiyetle heyecan duygu ve düşüncelerini anlatmıştır.
Asırlar boyu İslâm Dünyası’nda kutlu gün ve gecelerde, sünnet, düğün, ölüm gibi önemli durumlarda, güzel sesli Hafız ve Mevlidhanlar tarafından okunmuş, huşû ile dinlenmiştir.
Mevlid ne demektir
Mevlid, doğum zamanı demektir. Mevlid gecesi, Rebiul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gecedir. Peygamber efendimizin doğum günü, bütün Müslümanların bayramıdır.
Resulullah dünyaya gelince, amcası Ebu Leheb’in cariyesi Süveybe, (Kardeşin Abdullah’ın oğlu oldu) diyerek kendisine müjde getirince, sevinmişti. (Ona süt vermek şartı ile seni azat ettim) demişti. Bunun için, Ebu Leheb’in, her mevlid gecesinde, azabı biraz hafiflemektedir. Mevlid gecesi sevinen, o geceye kıymet veren müminlerin pek çok sevap kazanacağı buradan da anlaşılmaktadır.
Hafız Muhammed ibni Cezeri Şafii diyor ki: (Ebu Leheb rüyada görülüp, ne halde olduğu sorulduğunda, çok azap çekiyorum. Ancak, her yıl, Rebiul-evvel ayının 12. geceleri, azabım hafifliyor. Resulullah dünyaya gelince, müjde veren cariyemi sevincimden azat etmiştim. Bunun için, bu gecelerde azabım hafifliyor) dedi. Ebu Leheb gibi azgın bir kâfirin azabı hafifleyince, O yüce Peygamberin ümmetinden olan bir mümin, Onun doğduğu gece sevinir, malını uygun yerlere dağıtır, ziyafet verir, böylece, Peygamberine olan sevgisini gösterirse, Allahü teâlâ onu Cennetine sokar.) [M. Nasihat]
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Biz seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.) [Enbiya 107] (Biz seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.) [Sebe, 28] (Senin için bitmeyen, sonsuz mükâfat vardır. Elbette sen en büyük ahlak üzeresin) [Kalem 3-4] (Rabbin sana [çok nimet] verecek, sen de razı olacaksın!) [Duha 5] (Allah ve melekleri, Resule salevat getiriyor, iman edenler, siz de salevat getirin.) [Ahzab 56]
Doğum gününe önem vermeyi hıristiyanlar, müslümanlardan öğrenip almışlardır.
Mevlit Kandili ya da Veladet Kandili, Mevlid, Mevlid en-Nebi, İslam dininin peygamberi olan Muhammed bin Abdullah'ın doğum gecesi ve aynı zamanda Hicrî Rebiul-evvel ayının onikinci gecesidir. Klasik dönemde (Asr-ı Saadet ve Dört Halife Dönemi) kandiller yer almadığı için geçmişi pek eskiye dayanmamaktadır.
Mevlid, "doğum zamanı" demektir. İslam'da Muhammed'in doğum günü farklı mezheplerde kutlanır. Sünniler Rebiul-evvel ayının 11.sini 12.sine bağlayan geceyi, Şiiler 17. günü Mevlid günü ve 17'ye dönen geceyi de Mevlid Gecesi olarak adlandırırlar. Bu iki tarih arasındaki haftayı da Vahdet Haftası ilan etmişlerdir.
Kandil geceleri İslam'ın ilk zamanlarında var olan bir âdet olmayıp, hicrî 3. asırdan itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Türkiye'de Osmanlı Devleti padişahı II. Selim'den itibaren bu kutlama gün ve gecelerinde, minarelerde kandil yakılmasıyla birlikte kandil adını almıştır.
Batı Takviminde Mevlid Tarihleri
İslami takvimin ay takvimi, batı takviminin de (Gregoryan takvimi) güneş takvimi olmasından dolayı mevlid günleri farklı zamanlara denk gelir. Ayrıca ülkeden ülkeye farklı islamî ay başladığında sabitleme metodu kullanılır. Aşağıdaki tabloda sadece yaklaşık olarak Mevlid günleri listelenmiştir
Mevlid/Mevlüd sevgili peygamberimiz Hz.Muhammed’in doğumunu anlatan manzum bir eserdir. Asıl adı “Vesilet-ün Necat” yani Kurtuluş Vesilesi’dir. Her dönemde ve her yerde yazılmış, ama hiçbiri Osmanlı Devleti’nin Ankara Savaşı’ndan sonra şehzade kavgaları, Şeyh Bedreddin İsyanı gibi olaylarla, dağılma tehlikesiyle karşı karşıya olduğu Fetret Devri’nde 1409’da Süleyman Çelebi’nin yazdığı Mevlid kadar tutulmamıştır.
XIV. asırda Erzurumlu Mustafa Darir’in, İbn-i İshak’ın “Siretü’n Nebi” adlı eserinden çevirdiği “Tercümet’üt Darir” adlı mevlidi’nin yanı sıra XV. asırda Fatih Dönemin’de yaşayan Ahmedi’nin yazdığı mevlid vardı. Yazıldığı dönemin koşullarının yanısıra, edebî yönden üstünlüğü ve içtenliğiyle, Süleyman Çelebi’nin “Vesilet-ün Necat” adlı mevlidi asırlardır dilden düşmedi.
İranlı bir vaizin peygamberler arasında bir fark görmediği ve Hz. Muhammed’in Hz.İsa’dan üstün olamayacağı görüşü karşısında, Süleyman Çelebi yüreğindeki Muhammed aşkını Mevlid’de dillendirdi.
Bugün bile saf haliyle anlaşılan Osmanlı Türkçesi ile yazılan Mevlid, Bahir denilen dokuz bölümden oluşur:
1. Münacaat / Yakarış,
2. Yazana Dua
3. Peygamber nurunun yaratılması,
4. Veladet / Doğum,
5. Risalet / Peygamberlik,
6. Peygamberin mucizeleri,
7. Miraç / Göklere çıkış,
8. Peygamberin ahlâkı,
9. Rıhlet / Vefat,
Mevlide sonradan ilâve edilmiş bölümlerden olan “Merhaba” ve “Dua” halkımızca benimsenmiştir.
Üslubu sadedir. Şair, süse, yapmacıklığa, mübalağaya düşmeden içtenlikle heyecan duygu ve düşüncelerini anlatmıştır. Mesnevî tarzı ve Aruz vezniyle yazılmış, mısraların mükemmel, kâfiyelerin uyumuna önem verilmiştir. Üslubu sadedir. Süse, yapmacıklığa, mübalağaya düşmeden samimiyetle heyecan duygu ve düşüncelerini anlatmıştır.
Asırlar boyu İslâm Dünyası’nda kutlu gün ve gecelerde, sünnet, düğün, ölüm gibi önemli durumlarda, güzel sesli Hafız ve Mevlidhanlar tarafından okunmuş, huşû ile dinlenmiştir.
Mevlid ne demektir
Mevlid, doğum zamanı demektir. Mevlid gecesi, Rebiul-evvel ayının 11. ve 12. günleri arasındaki gecedir. Peygamber efendimizin doğum günü, bütün Müslümanların bayramıdır.
Resulullah dünyaya gelince, amcası Ebu Leheb’in cariyesi Süveybe, (Kardeşin Abdullah’ın oğlu oldu) diyerek kendisine müjde getirince, sevinmişti. (Ona süt vermek şartı ile seni azat ettim) demişti. Bunun için, Ebu Leheb’in, her mevlid gecesinde, azabı biraz hafiflemektedir. Mevlid gecesi sevinen, o geceye kıymet veren müminlerin pek çok sevap kazanacağı buradan da anlaşılmaktadır.
Hafız Muhammed ibni Cezeri Şafii diyor ki: (Ebu Leheb rüyada görülüp, ne halde olduğu sorulduğunda, çok azap çekiyorum. Ancak, her yıl, Rebiul-evvel ayının 12. geceleri, azabım hafifliyor. Resulullah dünyaya gelince, müjde veren cariyemi sevincimden azat etmiştim. Bunun için, bu gecelerde azabım hafifliyor) dedi. Ebu Leheb gibi azgın bir kâfirin azabı hafifleyince, O yüce Peygamberin ümmetinden olan bir mümin, Onun doğduğu gece sevinir, malını uygun yerlere dağıtır, ziyafet verir, böylece, Peygamberine olan sevgisini gösterirse, Allahü teâlâ onu Cennetine sokar.) [M. Nasihat]
Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki: (Biz seni âlemlere rahmet olarak gönderdik.) [Enbiya 107] (Biz seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.) [Sebe, 28] (Senin için bitmeyen, sonsuz mükâfat vardır. Elbette sen en büyük ahlak üzeresin) [Kalem 3-4] (Rabbin sana [çok nimet] verecek, sen de razı olacaksın!) [Duha 5] (Allah ve melekleri, Resule salevat getiriyor, iman edenler, siz de salevat getirin.) [Ahzab 56]
Doğum gününe önem vermeyi hıristiyanlar, müslümanlardan öğrenip almışlardır.
Mevlit Kandili ya da Veladet Kandili, Mevlid, Mevlid en-Nebi, İslam dininin peygamberi olan Muhammed bin Abdullah'ın doğum gecesi ve aynı zamanda Hicrî Rebiul-evvel ayının onikinci gecesidir. Klasik dönemde (Asr-ı Saadet ve Dört Halife Dönemi) kandiller yer almadığı için geçmişi pek eskiye dayanmamaktadır.
Mevlid, "doğum zamanı" demektir. İslam'da Muhammed'in doğum günü farklı mezheplerde kutlanır. Sünniler Rebiul-evvel ayının 11.sini 12.sine bağlayan geceyi, Şiiler 17. günü Mevlid günü ve 17'ye dönen geceyi de Mevlid Gecesi olarak adlandırırlar. Bu iki tarih arasındaki haftayı da Vahdet Haftası ilan etmişlerdir.
Kandil geceleri İslam'ın ilk zamanlarında var olan bir âdet olmayıp, hicrî 3. asırdan itibaren kutlanmaya başlanmıştır. Türkiye'de Osmanlı Devleti padişahı II. Selim'den itibaren bu kutlama gün ve gecelerinde, minarelerde kandil yakılmasıyla birlikte kandil adını almıştır.
Batı Takviminde Mevlid Tarihleri
İslami takvimin ay takvimi, batı takviminin de (Gregoryan takvimi) güneş takvimi olmasından dolayı mevlid günleri farklı zamanlara denk gelir. Ayrıca ülkeden ülkeye farklı islamî ay başladığında sabitleme metodu kullanılır. Aşağıdaki tabloda sadece yaklaşık olarak Mevlid günleri listelenmiştir
Muhammed bin Abdullah'in doğumu için kullanılan terimler
- Mevlid en-Nebi (çoğulu el-Mevlid) Peygamberin doğumu (Arapça)
- Milad en-Nebi Peygamberin doğumu (Arapça/urduca)
- Mevlid-i Şerif Mübarek doğuş (Türkçe)
- Mevlid-i Şerif Mübarek doğuş (Urduca)
- Eyd el-Mevliden –Nebevi Peygamberin doğum Kutlaması (Arapça)
- Eiyd-e-Milad-un-Nebi Peygamberin doğum Kutlaması (Urduca)
- Yevm un-Nebi Muhammed'in günü (Arapça)
- Mevlid er-Resul Allahın elçisinin doğum günü (Malay)
Kaynaklar
- http://tr.wikipedia.org/wiki/Mevlit_Kandili
- http://www.kunfeyekun.org/forum/mubarek-gungece-aylar/mevlid-kandili-kutlu-dogum-nedir-27395/
- http://www.aytendirier.com/blog/blog.asp?id=524
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder