İlk Anayasanın Kabulü
TBMM, 20 Ocak 1921’de, yeni devletin varlığının ve niteliğinin ana hatlarını belirleyen ilk anayasayı “Teşkilat-ı Esasiye Kanunu” kabul etti. Bu anayasa, dağılan Osmanlı İmparatorluğu yerine yeni bir devletin kuruluşunu hukuki yönden de tescil etmekle kalmıyor, aynı zamanda millî egemenliği hâkim kılıyor, BMM’nin meşruluğunu da tanıyan, hukuki ve siyasi bir belge niteliği taşıyordu. Yeni Türk devletinin temel niteliklerini içeren “esas maddeler”, özetle şöyleydi.
“Egemenlik kayıtsız ve şartsız milletindir. Yönetim usulü, halkın kendi geleceğini kendisinin belirlemesi esasına dayanır.”
“Yürütme gücü ve yasama yetkisi, ulusun tek ve gerçek temsilcisi olan Büyük Millet Meclisi’nde belirir ve toplanır.”
“Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi’nce yönetilir ve hükümeti ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’ adını alır. Şer’i hükümlerin yerine getirilmesi, bütün yasaların konulması, değiştirilmesi, kaldırılması, antlaşma ve barış yapılması ve savaş kararı verilmesi gibi temel haklar Büyük Millet Meclisi’nindir.
Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nca seçilen başkan, bir dönem sürecince Büyük Millet meclis Başkanı’dır. Bakanlar kurulu üyeleri, içlerinden birini kendilerine başkan seçerler. Ancak, Büyük Millet Meclisi Başkanı, Bakanlar Kurulu’nun da doğal başkanıdır.”
Bu hükümlerin kabulüyle, millî egemenlik ve kuvvetler birliği ilkesine dayalı yeni bir devlet ortaya çıkıyordu.
Kaynaklar
- Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1965, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
- E. Behnan Şapolyo, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1950, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi
- E. Behnan Şapolyo, Türk İnkılâbı Tarihi Notları, Harp Okulu Basımevi.
- Pars Tuğlacı, Çağdaş Türkiye I-II, Cem Yayınevi.
- Atatürk’ün Bütün Eserleri, 22 Cilt, Kaynak Yayınları.
- Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü,
İş Bankası Yayınları.
- S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder