Bir Mücadele Cephesi
Maarif Vekâleti
1920’nin Türkiyesi’nde Anadolu okulları ve öğretmenleri üzerinde. Osmanlı Devleti’nin Maarif-i Umumiye Nezâreti’nin dışında, yunan işgali altındaki bölgelerde Yunan Eğitim Genel Müdürlüğü yönetimi egemendi. İstanbul Maarif Nezâreti’nin İstanbul dışındaki okullar üzerinde herhangi bir etkinliği yoktu; hatta İstanbul öğretmenlerini bile kontrol altında tutamıyordu.
Yunanlılar’ın Anadolu’ya tayin ettikleri Eğitim Genel Müdürü, verdiği bir emirle, işgal altındaki yerlerin bütün okullarını Yunan hükümetine bağlıyor ve genelgesinde şöyle diyordu: “Şimdilik yalnız dil dersleriyle tarih öğretimini değiştiriyoruz. Rumca, resmi dil olacaktır. Bundan sonra özel ve resmi okullar yoktur; hepsi bir idare altında toplanmıştır.”
4 Mayıs 1920’deki TBMM toplantısında ise, yeni bir alternatif doğuyordu: Maarif Vekâleti, TBMM’nin ilk Maarif Vekilliği’ne Rıza Nur Bey seçilmişti. Böylece Anadolu eğitimi ile uğraşan, biri İstanbul’da “Maarif-i Umumiye Nezareti”, diğeri Ankara’da “Maarif Vekâleti” olmak üzere, iki idari örgütlenmenin mücadelesi de başlıyordu. Maarif Vekâleti, zaten kendilerini desteklemekte olan Anadolu öğretmenlerini örgütleyerek, toplantılar yaparak Anadolu eğitimini Ankara’ya yöneltmeye çalışıyordu. Ama yeni Ankara Hükümeti’nin önünde, ciddi mali kaynak sorunu vardı. Denilebilir ki, Başlangıçta Maarif Vekâleti’nin ve TBMM’nin uğraştığı başlıca eğitim sorunu da bu oldu.
Kaynaklar
- E. Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Berkalp Kitapevi.
- Mükerrem K. Su-Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Türkiye Cumhuriyet İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
- Prof. Dr. Utkan Kocatürk, Doğumundan Ölümüne Kadar Kaynakçalı Atatürk Günlüğü, İş Bankası Yayınları.
- S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
- Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1965, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder