1924 Anayasası
Cumhuriyet’in ilanından sonraki dönemin ilk anayasası, 20 Nisan 1924’te kabul edilen Teşkilatı Esasiye Kanunu’dur. 105 maddeden oluşan 1924 Anayasası, 1921 Anayasa’nın ilkeleriyle parlamenter sistemin kurallarını birleştirmeyi amaçlıyordu. Bu anayasaya göre, “egemenlik kayıtsız şartsız milletin”di ve Türk ulusunu yalnızca Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin temsil edeceği görüşü benimseniyordu. Yasama ve yürütme yetkisi de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin elindeydi. Anayasa, devletin niteliğini ve temel ilkelerini, 8 maddelik ahkâm-ı esasiye’de toplar.
Madde 1: Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
Madde 2: Türkiye Devleti Cumhuriyetçi, milliyetçi, Halkçı, devletçi, Lâik ve Devrimci’dir. Devlet dili Türkçe’dir. Başkent Ankara’dır.
Madde 3: Egemenlik kayıtsız şartsız Milletindir.
Madde 4: Türk Milletini ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi temsil eder ve Millet adına egemenlik hakkını yalnız o kullanır.
Madde 5: Yasama yetkisi ve yürütme erki Buyük Millet meclisinde belirir ve onda toplanır.
Madde 6: Meclis, yasama yetkisini kendi kullanır.
Madde 7: Meclis yürütme yetkesini kendi seçtiği Cumhurbaşkanı ve onun tayin edeceği Bakanlar Kurulu eliyle kullanır. Meclis, Hükümet her vakit denetleyebilir ve düşürebilir.
Madde 8: Yargı hakkı, millet adına usul ve kanuna göre bağımsız mahkemeler tarafından kullanılır.
Kaynaklar
- E. Behnan Şapolyo, Kemal Atatürk ve Milli Mücadele Tarihi, Berkalp Kitapevi.
- Mükerrem K. Su-Prof. Dr. Ahmet Mumcu, Türkiye Cumhuriyet İnkılâp Tarihi, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, AKDTYK.
- Enver Ziya Karal, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi 1918-1965, Milli Eğitim Bakanlığı, Basımevi.
- S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
- Mazhar Müfit Kansu, Atatürk’le Beraber, Türk Tarih Kurumu.
- Afet İnan, Atatürk hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Yayınları.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder