Boğazlar sorunu çözülüyor
Lozan Konferansı’nda tespit edilen Boğazlar statüsünün yabancı gemilerin geçişi ile ilgili hükümleri Misak-ı Milli esaslarına uygun olmakla birlikte, Boğazlar’ın silahtan arındırılması, yani silahsızlandırılması Türkiye’nin güvenliği açısından sakıncalar doğuruyordu. Mustafa Kemal Atatürk’ün 1936’da, Dışişleri Bakanı Tevfik Rüştü Aras’a, Boğazlar Meselesini çözümlemek için durumu uygun gördüğünü söylemesi üzerine, Türk Dışişleri harekete geçerek, 11 Nisan 1936 tarihinde Lozan Anlaşması’na taraf olan devletlere birer nota göndermek suretiyle, Boğazlar Sözleşmesi’nin değiştirilmesini istedi.
Boğazlar rejimini değiştirecek olan konferans, 22 Haziran 1936’da İsviçre’de toplandı. Türk tasarısına göre Türkiye, Boğazlar bölgesini silahlandırmak ve buralarda askeri kuvvet bulundurmak istiyordu. Bundan başka, Boğazlar Komisyonu’nun da kaldırılması isteniyordu.
Bu esaslar dâhilinde Türkiye, Ticaret ve savaş gemilerinin Boğazlar’dan geçiş serbestliğini bazı şartlar altında kabul ediyordu. Savaş zamanında, Türkiye tarafsız olduğu takdirde bu kayıtlar altında savaş gemileri Boğazlar’dan geçebilecekti. Türkiye savaşta olduğu takdirde savaş gemilerinin geçişi Türkiye’nin müsaadesine tabi tutulacaktı. 20 Temmuz 1936 tarihinde Boğazlar Sözleşmesi imzalandı.
Kaynaklar
- S. Eriş Ülger, Özgün Belgelerle Türkiye Cumhuriyeti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk.
- Afet İnan, Atatürk hakkında Hatıralar ve Belgeler, İş Bankası Yayınları.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder