UNESCO'nun Dünya Kültür Mirası Listesindeki İki Kent

Bulgaristan Gezi Notları 4

UNESCO’nun Dünya Kültür Mirası Listesindeki

Bulgaristan Burgaz Nessebar

ve

Türkiye Edirne Selimiye Camisi

Bu iki kentte yaşamak ayrıcalıktır

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı’nın UNESCO’nun 17. Genel Kurulunda16 Kasım 1972 tarihinde “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” kabul edilmesiyle, sözleşmeye göre, dünyada evrensel seçkin değer taşıyan ve otantikliği ile bütünlüğü koruyan kültürel ve doğal varlıklar “Dünya Mirası” sayılır.

“Dünya Mirası Listesi” adını taşıyan bir listeye girmeyi başaran yerler, dünya çapında statü, saygınlık, turistik çekicilik, kaynak ve teknik yardım imkânı elde ediyor. Üye ülkeler ise, bunun kararlılığında sözkonusu miras alanlarının “otantikliğini ve bütünselliğini” bir Yönetim Planı çerçevesinde korumak üzere gerekli idari önemleri alma yükümlülüğünü üstlenir.

Bulgaristan'ın Burgaz Kentinde bulunan Essebarın görünüşü

Bugün sizlere UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesindeki Edirne ilimizin incisi Selimiye Camisi ve Avrupa’nın 3000 yıllık kenti Bulgaristan’ın Burgaz ilinin ilçesi Nessebar’dan bahsedeceğim.

Nessebar ilçesi Burgaz körfezinin kuzey şeridi boyunca yayılarak tüm yarımada Yeni Nessebar ve Eski Nessebar olarak ayrılmış.

Bulgaristan’ın Nessebar Antik Kentine ülkemizden ulaşım Nasıl oluyor: Edirne-Bulgaristan Burgaz kentleri arası, 2 saat 41 dakika, 167 km, D535 ve 79 numaralı rota gidilir.

Nessebar’a Nasıl Gidildiği Gösterir Harita

Nessebar’ın Tarihsel Gelişimi

Nessebar Bulgaristan’ın Burgaz ilinin Karadeniz kıyısında bir yarımada üzerinde kurulmuş, Avrupa’nın bu bölgede yaşayan eski Hint-Avrupa insanları, Trak yerleşim yeridir.

MS II. Yüzyılda kurulan Mesabria antik Trakya yerleşim adını aldı. VI. Yüzyılda Dorian yerleşimcileri tarafından Yunan kolonisi oldu. Bu dönemde ismi Mesambria denilen Karadeniz ticaret için Apollon şehre bir rakip oldu. Bir tiyatro ve Yunan Apollon tapınağı vardır. III. Yüzyılda pirinç ve gümüş para bastılar. Romalılar tarafından işgal edildi. Romalılar döneminde ikinci planda kaldı. VI. ve III. yüzyıldan itibaren önemini kazanmaya başlayan kent piskoposluk merkezi olarak Bizanslıların deniz üssü oldu. XI. Yüzyıldan günümüze Slav ismi Messebar veya Nessebar orijinal adı Mesambria ile birlikte söylenmeye başladı. İkinci Bulgar krallığı döneminde şehrin yönetimi Bulgarlar ve Bizanslıların elindeydi. Bulgar devletinin önemli bir merkezi biri durumuna gelen kent zirveye Kral İskender döneminde yükseldi. Savoy Amedei VI. Liderliğindeki Haçlılar 1366 yılında şehri ele geçirip Bizanslılara verdiler. 1371 yılında Osmanlılar tarafından alınan kent önemli bir liman olarak önemini korudu. Gemiler inşa edilerek bir ihracat limanı durumuna getirildi. 1956 yılında kent mimari ve arkeolojik rezerv ilan edildi.

Nessebar Yerleşim Haritası

Nessebar antik kentinin UNESCO’ya listesine girişi

Nessebar antik kenti 1983 UNESCO listesine girdi. Sokakların dar olması sebebiyle araçların girmesine yasak edildi. Araçlar için şehrin girişinde büyük bir otopark yapıldı. Sokakları Arnavut kaldırımlarıyla ve evlerin çoğunluğu 200–300 yıl öncesinin mimarisiyle yapılmış ahşap evlerden oluşmaktadır. Yeni yerleşim bölgesinde plajları 4 km civarındadır. Yarımadanın kuzey ve güneyinde Karadeniz kıyısının en iyi kumu olan plajları uzanır. Kent UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesine girişinden sonra yapılan çalışmalarla sonucunda gelen turistlerin sayesinde halkın geliri yükselmiştir.

Bulgaristan Nessebar Sokakları

Kentte XIX. Yüzyıldan kalma çok sayıda bakımlı Ortaçağ “Apollo, Akropol, Agora Stra Mitropolia Bazilikası Tapınağı” kilisesiyle km² ye göre en fazla Kilisesi olan yerleşim özelliğinde tipik Ortaçağdan kalma bir kale görünümündedir.

Bulgaristan’ın Burgaz Kentinde ki Nessebar antik kentini gördükten sonra, Edirne İlimizin sembolü olan Selimiye Camisi ve Külliyesi’nin UNESCO’nun 29 Haziran 2011 tarihinde Paris’te yapılan 15. Oturumunda, “Eserdeki üstün başarı ve kentte kattığı değerle birlikte mimarlığa bağlılığı da simgelemesi” nedeniyle Kültürel dalda UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne girmesi benim gibi bu kentte yaşayanları sevindirmişti.

Edirne Selimiye Camisi

Edirne Selimiye Camisi ve Külliyesi’nin UNESCO’ya girişi ilk günlerde değeri çok anlaşılamayan bir olguydu. Selimiye Camisi ve Külliyesinin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesiyle ilgili çalışmaları öğrenmek istedim ve öğrendiğim bilgileri sizlerle paylaşmak istiyorum.

UNESCO Dünya Mirası Edirne Selimiye Camii Külliyesi Alan Yönetim Başkanı Prof. Dr. Nevzat İlhan’dan aldığım bilgiler aşağıdadır.

Prof. Dr. Nevzat İlhan

“Nessebar 1984 Dünya Mirası Listesine kabul edildi. Orta Bizans dönemi yapıları ağırlıklı bir kente ismini veren ada, kale içinde Osmanlı sivil mimarisinden örnekler bulunur. Birçok yenileme ve ahşap kaplama çalışmaları yapılmıştır. Tarihi çevre korunmuştur.

Edirne Selimiye Camisi ve Külliyesi çok yenidir. Bir yıl içinde 40 Hektarlık alan için projeler onaylandı. Çeşitli aktörler bu projeleri sahiplenmelidir. Konuya ana sahibi Kültür Bakanlığıdır. İmkânı, teknik elamanı, deneyimi ve sponsorları vardır.

Mekânı gezerken beş altı dilde bilgi veren budiotape sistemi kurulmalıdır.

Kent tarihi içinde dünya mirası Selimiye Camiinin yeri Arasta Çarşısı önündeki meydanda ışı ve ses gösterisi olarak yerli ve yabancı konuklara sunulmalıdır.

Edirne tarihi bu tarihin içinde Eski Cami, Üç Şerefeli Cami, Bedesten Çarşısı, Arasta çarşısı, Makedon Kulesi benzeri yerler Selimiye Camisi ve Mimar Sinan’a bağlanarak gün içersinde aralıklarla anlatılmalıdır.

• 40 hektarlık koruma alanında 650 parsellik 6 No’lu bölge [Hafızoğlu Konağı arkasında ki Karanfiloğlu Caddesi] rehabilite edilmeli. Bu mekânda sanatçılar merkezi, Kültür Merkezi, Etkileşim Merkezi olarak bir antipod oluşturulması.
• Vakıflar Bölge Müdürlüğü yapıların korunmasında, restorasyonu, rölevesini yükümlemeli.
• Kalkınma Ajansı fonlarından yararlanılmalıdır.
• Dinayet işleri ve Müftülük bu yapıları, ibadete açık, temiz, aydınlık, güvenli tutmalı, satıcıların tasarrufundan kurtarmalıdır.

Sponsorların yapmış olduğu yardımları matrahtan değil, vergiden düşülmelidir.

Ülkemizde üç Tarihi Dünya Mirası vardır.

1. Divriği Darüşşifa ve Ulu Cami
2. Safranbolu Evleri,
3. Edirne Selimiye Camisi

• Bürokratik işlemler en aza indirilmelidir.
• Projeler üstlenilmelidir.
• Edirne Kent halkı konuya sahip çıkmalıdır.
• Ulusal ve uluslararası tanıtım malzemeleri gereklidir.” dedi.

Sonuç olarak:

• Tarihten geleceğe kültürel sürekliliğin önemini ve kent kimliğini sergileyen “Edirne Kent Müzesi”nin açılması.
• Mahalle Kültürümüzün olgusunun geçmişten geleceğe aktarılması sağlamalıyız.
• Başta Selimiye çevresinde bulunan tarihi yapıları ve daha sonrada kentimizde bulunan diğer yapılarında sanatsal özünden esinlenerek onarımların yapılması. Edirne kentimizin tanıtımında yarlı olacağı kanısındayım. Ben inanıyorum ki bu konuda kısa sürede konuyla ilgili kurumlar başarılı olacaklardır. Şimdiden başarılar dilerim.
• Konuyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan, UNESCO Dünya Mirası Edirne Selimiye Camii Külliyesi Alan Yönetim Başkanı Prof. Dr. Nevzat İlhan, Edirne Vakıflar Bölge Müdürü Hayati Binler’e teşekkür ederim.
• Bulgaristan’ın Burgaz Kenti ve Nessebar yerleşim yerini sizleri tanıtabildiysem ne mutlu bana. Başka bir konuda buluşmak üzere hoşça kalın.